હોમ

મંગળવાર, 4 સપ્ટેમ્બર, 2018

A Chef with Gujarati Roots and Global Reach - ગુજરાતી મુળના વૈશ્વિક સેલીબ્રીટી શેફ - કિરણ જેઠવા


Celebrity Chef Kiran Jethwa and His Story


વિદેશમાં રહેતા ભારતીય સમુદાયના લોકો કે ભારતીય મૂળના લોકો નામ, પ્રતિષ્ઠા અને સમૃદ્ધિ તો કમાણી છે. અને એમાં પણ ઘણાને આપણે દેશમાં સારી રીતે ઓળખીએ છીએ.  કિરણ જેઠવા એક એવું નામ છે કે જે નામ, પ્રતિષ્ઠા બન્ને સારી રીતે કમાઈ ચૂક્યા છે.

Source: Internet


એક એવા ભારતીય મૂળના વ્યક્તિ છે કે જે કુલનરી મતલબ પાકશાસ્ત્રમાં તો નિપુણ છે . સાથે સાથે ટેલિવિઝન પ્રેઝન્ટર અને સફળ રેસ્ટોરન્ટ ચેઇનનો માલિક પણ છે. એક અનોખું પૅશન એટલે કે ઝનૂન ધરાવે છે. પોતાના કામ પ્રત્યે નિષ્ઠાવાન છે. એમના વિશ્વ લેવલના ટેલિવિઝન શો પ્રસારિત થઈ ચૂક્યા છે અને થઈ રહ્યા છે.  એની ફિટનેસ, એનું સાહસ, અને એની નવીનતમ પાકશાસ્ત્ર કલાઓ. રગ્બી જેવી હંફાવી નાખે એવી રમતમાં અગ્રેસર ખેલાડી. રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય લેવલના ખેલાડી પણ. વેલ તો એમની ફીટનેસ અને ફીટનેસ પ્રેમનું રહસ્ય છે.
Source: Internet


એક શેફ તરીકે એમને એવોર્ડસ અને રેકગ્નીશનની તો હારમાળા પ્રાપ્ત થઈ. મોસ્ટ ઇનોવેટીવ શેફ, ટેસ્ટ ઇન્ડસ્ટ્રી ચેમ્પિયન, શેફ ઑફ ઇયર લિસ્ટ તો ઘણું મોટું છે.

કિરણ જેઠવા આફ્રિકાના કેન્યા દેશમાં જનમ્યા. ભારતીય મૂળના પિતા અને અંગ્રેજ માતાનું સંતાન. અત્યારે ફોક્સ ટ્રાવેલર અને નેટ-જિઓ પર એના નિયમિત શો આવે છે.

જો આપ ટ્રાવેલ અને કુકિંગ ચેનલમાં રસ ધરાવતા હશો તો નામ આપથી અજાણ્યું નહી હોય. ફિયરલેસ શેફ અને ટેલ્સ ફ્રોમ બુશ લાર્ડર બે એમના સદાબહાર શો છે. આજે આપણે એક ગુજરાતી પ્રજા તરીકે જ્યારે કરીઅર વિશે વિચારતા હોઈએ ત્યારે એમાં બહુ પ્રયોગ નથી કરતાં. નિવેડેલી અને જાણીતી કરીઅર લાઈન વધુ પસંદ કરતાં હોઈએ છીએ. પણ ગુજરાતી મૂળનો કિરણ જેઠવા કરીયર માટે એકદમ અનોખી લાઈન પસંદ કરીને બેઠો છે. અને એમાં સર્વોચ્ચ સ્થાન કહી શકાય એવું નામ અને માન બન્ને પામ્યો છે.

Source: Internet


એવી કઈ ખાસિયત છે કિરણ જેઠવામાં કે જે અન્ય સેલીબ્રીટી શેફ કરતાં એમને વિશેષ દરજ્જો પ્રદાન કરે છે?

૧૮૮૦-૯૦ દરમ્યાન કિરણના દાદા ઇસ્ટ આફ્રિકા સ્થાય થયા. એના દાદાને ૧૪ સંતાનો હતા અને એમાં બટુકભાઇકિરણના પિતા સૌથી નાના. અને યોર્કશાયર ઇન્ગ્લેન્ડમાં જન્મેલા એમના માતા ૧૯૫૦માં કેન્યા સ્થાય થયા હતા. અને એમના લગ્ન બાદ કિરણનો જન્મ થયો. સંયુક્ત અને બહોળો ગુજરાતી પરીવાર એના દાદીની આગેવાની હેઠળ રહેતો. અંગ્રેજ માતાને શુદ્ધ ગુજરાતી બોલતા કર્યાં અને ગુજરાતી વાનગીઓમાં નિપુણ પણ. કિરણના મત અનુસાર એમના બ્રીટીશ માતા આજે સવાયા ગુજરાતી છે.

આજે આફ્રો-મેડીટેરીયન વાનગીઓ પણ ભારતીય સ્પર્શ સાથે બનાવવામાં કિરણનો જોટો નથી. વરસની ઉંમરથી ઘરમાં રસોડામાં ચંચુપાત કરતાં રસોઈ કલામાં નિષ્ણાત થવા પર પ્રથમ કદમ ભરતા થયા. રવિવાર માતા-પિતા ઊઠે પહેલાં નાસ્તો બનાવીને સર્વ કરતા. ભલે પછી બળી ગયેલી બ્રેડ હોય કે કાચી પાકી આમ્લેટ હોય. અને સાથે વેરણછેરણ રસોડું પણ.

બાર વરસની ઉંમરે સ્કૂલની એક ટ્રિપ દરમ્યાન સમુદ્ર કાંઠા વિદ્યાર્થીઓના સમૂહ માટે એમણે એક ફિશ ડિશ બનાવી અને વિદ્યાર્થીઓ અને શિક્ષકો અચંબા રહી ગયા એટલી સારી રીતે એમણે બનાવી હતી અને બસ ત્યારથી એક દિશા એમને મળી. જ્યારે જ્યારે પ્રોફેશનલ કિચન નજરે ચડે ત્યારે એમના મનમાં થતું કે મારું પણ આવું કિચન હોય અને આવું સારું રેસ્ટોરન્ટ પણ બને

મલ્ટીકલ્ચરલ ઘરનું વાતાવરણ અને નાયરોબી જેવા કોસ્મોપોલીટન શહેરમાં ઉછેર, આમ અલગ અલગ પરંપરાઓ કેળવણીના પાયા બનતા રહ્યા.

પુત્રના શોખને વ્યવસાય બનાવવા પરિવારનો એને ઘણો સપોર્ટ રહ્યો. પ્રાથમિક શિક્ષણ કેનિયામાં લીધા બાદ હોટેલ મૅનેજમેન્ટનો વધુ અભ્યાસ કરવા બ્રિટન અને અમેરિકા ગયા. પછી દુનિયાના અનેક દેશોમાં અનુભવ અને જ્ઞાન મેળવવા રખડ્યા. એમનું સાચું શિક્ષણ રહ્યું.

ફક્ત સફળ શેફ તરીકે ઓળખ મર્યાદિત રાખતાં નાઈરોબીમાં સેવન સીઝ (સાત સમુદ્ર) નામ હેઠળ બે પ્રીમિયર રેસ્ટોરન્ટ્સના પણ સ્થાપક માલિક છે. ફક્ત ચાર વરસના ગાળામાં ફાઇન ડાઈનીંગ હેઠળ સુપર ખ્યાતિ પ્રાપ્ત થયાં.

અંહીયાથી શરૂઆત થઈ એમના પ્રખ્યાત ટ્રાવેલ શો એડવેન્ચરની. આફ્રિકાના ગ્રામીણ ક્ષેત્રમાં સુંદરતા તો ભરી છે. પણ ગ્રામીણ ક્ષેત્રમાં રહેતા લોકોની જીવન શૈલી, એમના ખાનપાન અને રોજેરોજની વાતોથી દુનિયા અજાણ હતી. એમણે ભોજન કલાને માધ્યમ બનાવ્યું અને શરૂઆત થઈ એમના પ્રથમ ટીવી સીરીયલની. નામ છે ટેલ્સ ફ્રોમ બુશ લાર્ડર. આફ્રિકા વિશે જ્યારે પણ વાત થાય ત્યારે ગરીબી, ભૂખમરો, ગુનાખોરી અને ભ્રષ્ટાચારની વાત હોય. જો હકારાત્મક વાતો હોય તો વાઇલ્ડ લાઇફ અને પ્રાકૃતિક સુંદરતાની વાત હોય. પણ આમાં ક્યાંય આફ્રિકન સભ્યતા, જીવનશૈલી કે એમની ખાનપાનની પરંપરાનો ઉલ્લેખ જોવા મળે. એમનું અનોખું માનવીય પાસું છે.

વાતને એમણે સુપેરે ઉજાગર કરી. કેન્યા એટલે ઉપજાઉ ધરતી. શાકભાજી, ફળો અડધી દુનિયામાં એક્સ્પૉર્ટ થાય. અમેરિકા, યુરોપ વગેરે દેશોના સુપરસ્ટોર્સમાં સ્થાન પામતું રહે. અને હિંદ મહાસાગરને અટે કેન્યા છે તો સમુદ્રની ઊપજ પણ એટલી ફ્રૅશ અને વિશાળ વરાયટી. સિરીઝ દ્વારા કેન્યા અને બાકીના આફ્રિકાના ગ્રામીણ વિસ્તારમાં ખૂબ ફર્યા અને લોકોની પરંપરાગત જીવન શૈલી, ખાનપાન શૈલી વિશે માહિતી મેળવી. સાથે એમની જે નેચરલ અને યુનિક રેસીપી દુનિયા સમક્ષ રજૂ કરી. ટેલ્સ ફ્રોમ બુશ લાર્ડર ખૂબ પસંદ કરવામાં આવી. લગભગ ૬૦ થી વધુ દેશોમાં ફોક્સ ટેલિવિઝન અને નેટ જીઓ દ્વારા પ્રસારિત થઈ. એટલે ત્રણ અલગ અલગ સીઝન આવી અને હજી એટલી આગળ વધી રહી છે. સિરીઝને ઘણા એવોર્ડસ પણ મળ્યા. ૨૦૧૪માં કેનિયાની બેસ્ટ ટીવી શૉમાં સીઝન સ્થાન પામી અને એને કાલાશા એવૉર્ડ મળ્યો. 

ટેલ્સ ફ્રોમ બુશ લાર્ડરની અપ્રતિમ સફળતા એને વધુ મોટું પ્લેટફોર્મ આપ્યું અને હતું ફિયરલેસ શેફ. આફ્રિકા ખંડની બહાર એમના બેનમુન સાહસને ખેડવાની અને વિશ્વના કેટલીક ડેન્જરસ વિસ્તારોમાં સાહસ ખેડી ત્યાંની ખાનપાન સભ્યતા અને વિશેષતાઓને દુનિયા સમક્ષ રજૂ કરવાની તક મળી. અને એમણે ઝડપી લીધી.

સિરીઝ માટે એમણે બોલીવીયાદક્ષિણ અમેરિકાનો એક એવો દેશ કે જ્યાં પ્રતીબંધીત ડ્રગ્ઝ કોકેન માટે કોકા પાનની ખેતી થાય છે તે પ્રદેશની મુલાકાત લીધી. એક ખેલાડીઓની ફીટનેસ સિરીઝમાં દેખાય છે. પાતળા વાયર પર ગરગડી સાથે સરકતા (ઝિપલાઇન) પર્વતમાળા વચ્ચે આવેલ ગ્રામીણ પ્રદેશમાં જઈ ત્યાંની પરંપરાગત વાનગીઓ શીખ્યા અને દુનિયા સમક્ષ રજૂ કરી. આવી રીતે ચાઇના, ઇથીઓપીયા, શ્રીલંકા, નેપાળ, બાંગ્લાદેશ, મોઝામ્બીક, પેરુ, મોંગોલિયા, બોર્નીઓ વગેરે સ્થળો ફરીને આખી સપ્લાય ચેઇન અને ઉંડાણ પૂર્વક અભ્યાસ સાથે પરંપરા રજૂ કરી.

આમાં જીવ જોખમમાં મૂકવા જેવાં સાહસ કર્યાં. ઉપર જેમ જણાવ્યું તેમ બોલીવીયામાં ઝિપલાઈન ઉપર સરકતા જંગલમાં આવેલ ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં ગયા. શિકારીઓ સાથે શિકાર પણ કરવા જાય, મોઝામ્બીકમાં સમુદ્રમાં માછલી પકડવાની એક અલગ પદ્ધતિ છે. પરંપરાગત રીતે જાળનો ઉપયોગ નથી કરતા. સમુદ્રમાં ડૂબકી લગાવે અને સાથે તીર કામઠાનો ઉપયોગ કરે. તો એમની એથલેટીક ફીટનેસ ત્યાં પણ એમને કામ લાગી. શરૂઆતમાં ફક્ત એક મિનિટ સુધી શ્વાસ રોકીને ડૂબકી મારી શક્યા. અને પછી સખત અને સતત અભ્યાસ બાદ ત્રણથી ચાર મિનિટ સુધી ડૂબકી મારીને પરંપરાગત તીર-કામઠાં વડે માછલીનો શિકાર કરીને ત્યાંના માછીમારોને પ્રભાવિત કરી ગયા.

બાંગ્લાદેશમાં ટ્રેઇનની છત પર મુસાફરી કરી, અંતરિયાળ વિસ્તારોમાં માછીમારો સાથે ફરીને એમની શૈલી પણ શીખ્યા.

કરવા પાછળનો ઉદ્દેશ એક પણ હતો કે જે વ્યક્તિઓ ખેતી કરે છે, જે વ્યક્તિઓ માછલી પકડે છે એમની મહેનત અને પુરુષાર્થને ભાગ્યેજ કોઈ વખાણે છે. અને એમના પુરુષાર્થને અવગણતા હોય છે. પણ સિરીઝ દ્વારા મહેનત અને એમની કઠોર જીવનશૈલીને દુનિયા સમક્ષ પ્રસ્તુત કરી.

ઘણીવાર આપણે જમવા બેસીએ ત્યારે આપણે જે ખોરાક જમતા હોઈએ કોણે ઉગાડ્યો હશે? કેટલા લોકોએ મળીને આપણા માર્કેટ સુધી પહોંચાડ્યો હશે? અને એને કેવી રીતે તૈયાર કરીને આપણી થાળી સુધી પહોંચાડ્યો હંમેશા એક મિસ્તરી રહેતી હોય છે. એમની સિરીઝ દ્વારા ભરપૂર પ્રયત્ન કર્યા કે આખી સપ્લાય ચેઇન લોકો સમક્ષ આવે અને દરેકને સરાહના મળે.

૧૯૭૬માં જન્મેલી વ્યક્તિ અનેક દ્ગષ્ટાંતો આપણી સમક્ષ રજૂ કરી રહ્યા છે. પસંદગીની કરીયર, એક આફ્રિકન-ઇન્ડિયન કલ્ચર પ્રતિનિધિ અને બહુવિધ પ્રતિભા.

હવે કરીયર માટે પૅશન અને ઝનૂન જો સાથે મળે તો આવો સુભગ સમન્વય થાય. વિચારશો. જો કરી શકે તો આપણે પણ કરી શકીએ.


આ લેખ સુરતથી પ્ર્કાશીત સુપ્રસિદ્ધ અખબાર ગુજરાત ગાર્ડીયનમાં ૧૫-ઓગષ્ટ-૨૦૧૮ બુધવારની પુર્તીમાં પ્રકાશીત થયો હતો.